Het leed dat e-book heet, deel 1: formats

Bij Voys zitten we sinds kort midden in de boekenwereld. De aanleiding hiervoor is het schrijven van het Voys Handboek dat nieuwe collega’s wegwijs maakt in ‘de wondere wereld die Voys heet’. Anno 2012 is het maken van een analoog boek natuurlijk geweldig, maar een e-book misstaat ook zeker niet. Daarom dook ik onder in de wereld van de e-books om te kijken naar de mogelijkheden die het biedt.

Het creëren van een leuk interactief digitaal boek was het doel van dit project. In ons papieren boek vind je QR codes naar aanvullende stukken tekst en Youtube filmpjes die je tevoorschijn kunt toveren op je telefoon of tablet. Het zou leuk zijn als deze direct ‘in’ het digitale boek zitten. Je zou denken: dat is een eitje, want daar is het gestandaardiseerde EPUB format voor ontwikkeld. Dat bleek toch even anders te werken.

Formaten

Er zijn verschillende formaten voor e-books. De meest voorkomende zijn het EPUB format, de officiële standaard voor digitale boeken en PDF, een veel gebruikte documentstandaard.

EPUB

EPUB is een open standaard die wordt ondersteund door Apple en de meest gekozen e-book readers, behalve de Kindles van Amazon.

EPUB was in beginne bedoeld om tekst en afbeeldingen van een boek zo mooi mogelijk weer te geven. Dat gaat aardig: afbeeldingen worden op verschillende soorten apparaten nog wel eens anders weergegeven. We willen echter een stap verder gaan. Ook video en bijvoorbeeld audio willen we opnemen in ons e-book. Dit kan sinds versie 3 van de EPUB standaard, maar deze versie is pas een jaar oud. Dat maakt EPUB heel geschikt voor ‘normale’ leesboeken, maar EPUB wordt hierdoor minder bruikbaar voor interactieven eBooks.

AZW en KF8 (Kindle formats)

Amazon, de bouwer van de Kindle e-readers, heeft een eigen format voor haar boeken. Dit is vooral om de rechten van de boeken beter te kunnen beheren en daarmee copyrightschending te bemoeilijken. Daarnaast zijn boeken gekocht in de Amazon winkel gekoppeld aan de Kindle readers of Kindle software. Zo ontstaat een zogenaamd vender lock-in hetgeen gunstig is voor Amazon.

Je kunt EPUB e-books omzetten naar Kindle format met behulp van programma’s als KindleGen en Calibre. Video en audio worden binnen het Kindle format echter niet ondersteund

iBook Format

Apple heeft een eigen format voor e-books, het zogenaamde ‘iBook format’. Boeken kun je maken met iBook Author, maar deze kun je vervolgens alleen exporteren in PDF of iBook format.

Het iBook format is een aangepaste versie van de EPUB standaard. Apple loopt voorop in de ondersteuning voor video, audio en andere interactieve elementen binnen een boek. http://www.apple.com/iBooks-author/

PDF

PDF is het meest gebruikte documenten format. Het formaat laat interactieve elementen toe, maar deze worden niet door alle PDF lezers, de software die je gebruikt om de bestanden te gebruiken, ondersteund.

Conclusie

Het iBook format is het meest geschikt voor het type boek dat we willen maken, maar de kwestie is wel dat het e-book leesbaar moet zijn op alle soorten apparaten. EPUB is het beste alternatief, voor “simpele”boeken en PDF het meest ondersteunde format, ook buiten de ebook wereld.

EPUB krijgt daarmee onze voorkeur voor een format, maar het boek zal ook als PDF worden uitgegeven. We hebben namelijk heel veel leuke opmaak elementen die in EPUB format als plaatjes worden gezien waarmee de hele opmaak verloren gaat. Hierdoor kun je het handboek bijvoorbeeld ook op een gewone computer goed lezen. Willen we een echter interactief e-book maken, dan ontkomen we niet aan Apple. Hierdoor zullen we het boek drie keer moeten opmaken:

• één keer voor de het “normale” uitgeven en het PDF format waarin onze “druk” opmaak behouden blijft.
• één als EPUB format zodat de ebook wereld het document optimaal kan lezen en het is het format wat het meest geschikt is voor ebook distribueren
• en tot slot één keer voor de iBook lezers

PDF en EPUB voor download op je website, EPUB en iBook voor distritbutie binnen de grote boekenstores.